Zastanawiałeś się kiedyś co oznaczają symbole, cyferki, literki na oznacznikach kablowych? Jeśli tak, postaram się to wyjaśnić poniżej.

Po co oznaczniki przewodów?

Jeśli zastanawiasz się, czy w ogóle oznaczać kable i przewody , rozwiejemy twoje wątpliwości. Instalacje należy zawsze oznaczać! Nie ważne czy będzie to duży projekt czy mała skrzynka rozdzielcza. Oznaczając przewody unikniesz wielu problemów na etapie samej budowy, ewentualnej rozbudowy czy też konserwacji i naprawy. Niewłaściwie oznaczone instalacje elektryczne przysparzają samych problemów.
Jeżeli rozważasz oznaczanie instalacji elektrycznych czy też automatyki za pomocą oznaczników które nie są odporne na oleje czy też rozpuszczalniki – wybij to sobie z głowy! Napisy nie odporne na takie czynniki, z czasem ulegną zatarciu a przez co staną się nie czytelne. Twoja praca okaże się bezużyteczna.

Dla uzmysłowienia sobie konieczności stosowania oznaczników, przytoczę kilka przykładów.

Przykład 1. Załóżmy, że Twoja firma jest producentem rozdzielnic elektrycznych. Klient zamówił u Ciebie system do sterowania pompami oparty na sterowniku PLC oraz na kilku przekaźnikach, stycznikach, przełącznikach, czujnikach elektronicznych. Jako, że twoja firma zajmuję się wyłącznie przygotowaniem systemu sterowania (dostawca z zakresu elektryki i automatyki), wykonujesz taką instalację w siedzibie swojej firmy. Po zatwierdzeniu, przychodzi etap realizacji. Twój pracownik dostaje dokumentacje i przystępuje do realizacji. Na stole warsztatowym kompletuje elementy i łączy je w jedną całość. Po paru dniach towar jest gotowy do wysyłki, a ty już liczysz pieniądze na swoim koncie. W umowie było zapisane, że rozdzielnica będzie zamontowana przez odbiorcę, na podstawie dostarczonej dokumentacji. Wysyłasz i czekasz na zapłatę. Po kilku dniach dzwoni zdenerwowany zleceniodawca i ma pretensje! Co zrobiłeś źle ? Nie zastosowaliście oznaczania przewodów i elementów w rozdzielnicy. Bez takich oznaczeń kabli odbiorca nie ma szans wiedzieć gdzie podpiąć silniki pomp oraz czujniki i pozostałe elementy . Stosując oznaczniki można było tego uniknąć ,a ty zaoszczędziłbyś czas i pieniądze.

Przykład 2. Jesteś pracownikiem dużej fabryki albo średniego zakładu produkcyjnego. Do twoich obowiązków należy serwis oraz utrzymanie ruchu. Na terenie zakładu następuje awaria. Awarii uległ elektroniczny czujnik ciśnienia, mierzący wartość ciśnienia oleju w układzie hydraulicznym. Wskazuje on wartość ciśnienia równą zero, pomimo obecności ciśnienia w układzie hydraulicznym. Wiesz to, bo sprawdziłeś wcześniej na manometrze analogowym. Naprawa dla Ciebie jest bardzo prosta. Masz prawidłowo oznaczony manometr, na którym jasno i czytelnie jest opisany symbol urządzenia pomiarowego. Dodatkowo przewody do czujnika są również dobrze i trwale opisane. Cała naprawa zajmuje tylko chwilę, a pracodawca jest zadowolony z krótkiego przestoju.

Przykład 3. Wróćmy do naszego czujnika pomiaru wartości ciśnienia. Tym razem załóżmy, że czujnik jest zasilany napięciem z zakresu 18-30 VDC oraz posiada napięciowy sygnał zwrotny. Ponownie uległ on awarii. Przynajmniej tak myślisz. Demontujesz czujnik, sprawdzasz na stanowisku laboratoryjnym (prasce hydraulicznej), ale czujnik mierzy całkiem dobrze. Kolejnym krokiem jaki powinieneś podjąć to sprawdzenie przewodów. Wyjmujesz teczkę z dokumentacją i śledzisz przebieg instalacji od czujnika do czujnika. Dzięki zgodności opisów na kablach z dokumentacją naprawa zajmuje ci krótką chwilę.

Jak opisywać kable

Do tej pory w swojej karierze zawodowej spotkałem się już z wieloma sposobami opisywania przewodów. Niekiedy opisów nie ma w ogóle, a czasami oznaczenia się starły i nie wiadomo co było na nich napisane.

Jak ja oznaczam przewody

S1:X1:E1:Z1/S2:X2:E2:Z2

Gdzie:

S1, S2- numer lub oznaczanie rozdzielnicy, szafy sterowniczej, skrzynki pośredniej

X1, X2- numer listwy (szyny DIN) w rozdzielnicy

E1, E2- Element na listwie, może to być sterownik PLC, złącze szynowe, separator, bezpiecznik itp.

Z1, Z2- numer zacisku na elemencie

Przykład:

Dla zobrazowania powyższego wzoru podłączę zasilanie do sterownika PLC oraz na jego wejście czujnik ciśnienia z sygnałem wyjściowym 0-10V

Jak widzisz sterownik PLC w tym przypadku Siemens Logo jest umieszczony na szynie DIN, którą oznaczyłem X1. Założyłem też, że szyna znajduje się w szafie o symbolu S1. Czujnik nie jest zamontowany w szafie, tylko gdzieś na instalacji na obiekcie. Dlatego pominąłem oznaczenie szafy. Można to oznaczenie zastąpić innym napisem, nazwą instalacji lub jej symbolem.
Kolejne symbole na oznacznikach to numery zacisków śrubowych lub złącz na sterowniku.

Podsumowanie

Myślę, że ten artykuł pomógł choć trochę zrozumieć , jak prawidłowo oznaczać przewody. Dla mnie ważne jest napisanie oznaczenia w jasny i czytelny sposób. Istotną rolę odgrywa tytułowe słowo „skąd dokąd”. Według mnie nie wystarczy na oznaczniku kablowym nanieść tylko i wyłącznie numeru zacisku. Taki symbol niewiele mówi. W pełni opisany oznacznik kablowy daje pełne pojęcie o przebiegu instalacji elektrycznej. Pozwala to na szybkie usuwanie awarii (nawet wtedy kiedy nie posiadamy dokumentacji technicznej), ponieważ z samych symboli jesteśmy wstanie prześledzić zależność podłączeń elektrycznych. Dobrze opisany oznacznik kablowy, to także szybka lokalizacja elementów. Mamy jasno napisane gdzie dany element powinien się znajdować, co jest niezwykle przydatne w instalacjach automatyki i elektryki na dużych obiektach. O ile bardzo łatwo zlokalizować np. jakiś przetwornik na małej maszynie np. prasa hydrauliczna to już podobna sytuacja w innym przypadku może być skomplikowana. Trudno sobie wyobrazić szukanie przetwornika na elektrowni bez właściwego opisania kabli. Oznaczniki takie możesz budować z pojedynczych oznaczników lub też wydrukować albo zamówić takie jakich właśnie potrzebujesz.

Materiały które użyliśmy do filmów i zdjęć: